————
Niccolò Paganini – włoski skrzypek, altowiolista, gitarzysta, wirtuoz i kompozytor
(ur. 27 października 1782 w Genui; zm. 27 maja 1840 roku w Nicei)
Od najmłodszych lat Niccolo Paganini był przygotowywany do kariery muzycznej przez swojego ojca, który zmuszał go do forsownych ćwiczeń nawet po kilka godzin dziennie. Początkowo chłopiec grał na mandolinie, a od 7 roku życia na skrzypcach, instrumencie, który szczególnie sobie upodobał. Sam potem mówił: Skrzypce są moją kochanką, ale gitara jest moim mistrzem. Na gitarze grał jednak tylko w samotności, to skrzypce stały się jego wizytówką.
Przymuszony do gry na skrzypcach przez ojca Niccolo szybko osiągnął mistrzowski poziom. W wieku 13 lat dał pierwszy koncert w północnych Włoszech. Po osiągnięciu dojrzałości Paganini uświadomił sobie, że swoim nowym widowiskowym stylem gry może zdobyć majątek. Komponował więc utwory muzyczne tak by wykazać się sprawnością techniczną i artyzmem. Bezsprzeczny talent muzyczny Paganiniego pozwolił mu na wypracowanie zdumiewającej techniki gry, która obejmowała oktawy palcowane, tryle na wielodźwiękach, flażorety, chwyty potrójne i poczwórne, wymyślne smyczkowanie i inne środki techniki gry.
W wieku 23 lat skomponował słynne 24 Kaprysy na skrzypce solo. Będąc wspaniałym showmanem, przestrajał skrzypce dla osiągnięcia zaskakujących efektów, wykorzystywał pizzicato i staccato jak nikt przed nim.
W 1805 roku został skrzypkiem i dyrygentem na dworze księżnej di Lucca, siostry Napoleona. Sławę i majątek przyniosła mu jednak kariera wędrownego wirtuoza. Jego sławie jako skrzypka dorównywała także reputacja hazardzisty i kobieciarza. Z czasem bowiem gdy udało mu się wyzwolić spod opieki despotycznego ojca, rozpoczął koncertowanie po kraju, wzbudzając szeroką sensację jako skrzypek wirtuoz. Przemierzał powozem całą Europę docierając do najbardziej odległych zakątków, gdzie często dawał po 3 koncerty tygodniowo. W latach 1828-1831 podczas podróży do Europy wschodniej (dziś Niemiec, Polski i Czech) odwiedził aż 40 miast. W czerwcu 1829 przyjechał na terytoria polskie, wystąpił wtedy w Poznaniu i Warszawie. Podczas tej podróży doszło do bardzo ciekawego skrzypcowego „pojedynku” pomiędzy nim a polskim wirtuozem skrzypiec – Karolem Lipińskim. Pojedynek miał miejsce podczas uroczystości koronacyjnych cara Mikołaja I, na której obaj wirtuozi koncertowali.
Te nieustanne wyjazdy i przepracowanie oraz rozliczne ekscesy bez wątpienia zrujnowały jego zdrowie i przyczyniły się do przedwczesnej śmierci. Rak krtani wyniszczał jego organizm i po 1834 roku niewiele już występował. Powrócił do Parmy, gdzie kupił dom i podjął się reorganizacji dworu arcyksiężnej, jednak jego plany nie powiodły się z powodu protestów muzyków i dworzan.
W ostatnich latach życia Paganini był przygnębiony, samotny oraz bardzo chory gdyż do już trapiących go chorób dołączyła jeszcze gruźlica płuc. W poszukiwaniu zdrowia i ciepła przeniósł się do Nicei, gdzie zmarł w 1840 roku. Swoim siostrom, jedynemu synowi Achillesowi i dawnej przyjaciółce Antonii Bianchi zostawił fortunę oraz 22 cenne instrumenty, wśród których było 11 skrzypiec Stradivardiego, dwoje Amatiego i czworo Guarneriego.
Paganini nieprzerwanie był i jest inspiracją i motywacją dla wielu kompozytorów i muzyków, w tym Johannesa Brahmsa, Fryderyka Chopina, Franza Liszta i Roberta Schumanna, a w naszych czasach Witolda Lutosławskiego, Johna Dankwortha czy Andrew Lloyda Webbera. Powstały miliony utworów, które w jakiś sposób zainspirował.
Technika gry Paganiniego do dziś stanowi zagadkę. Stawiano wiele hipotez aby ją rozwiązać. Lekarze stwierdzili, że miał wklęsły obojczyk, co umożliwiało mu lepsze utrzymanie skrzypiec oraz wyjątkowo długie palce (przypuszczano, że chorował na zespół Marfana, którego objawem są nienaturalnie długie palce). Mówiono o innej budowie dłoni, innym prowadzeniu smyczka, a nawet o konszachtach z diabłem. Na koncertach Paganini grał tylko utwory skomponowane przez siebie.
Na podstawie biografii Nicolo Paganiniego powstał film fabularny Paganini: Uczeń diabła, gdzie tytułową rolę gra współczesny geniusz skrzypiec i cudowne dziecko David Garrett – diabelski skrzypek zwany „Paganini wśród gwiazd muzyki pop” lub „Jimi Hendrix wśród skrzypków”. Życiorys Davida Garretta jest bardzo podobny do życiorysu Paganiniego. Tak jak Paganini, David Garrett również zaczął grać w wieku 4 lat pod opieką despotycznego ojca, a w wieku 7 lat dawał już regularne koncerty. Mając lat 13 podpisał kontrakt z wytwórnią Deutsche Grammophon, a jako 14-latek nagrał wszystkie 24 Kaprysy Paganiniego. David Garrett czuje się doskonale zarówno w najbardziej zawiłych kompozycjach muzyki klasycznej, którą często wykonuje z najlepszymi orkiestrami i dyrygentami na całym świecie, jak i uwielbianych przez fanów hitach rocka. Muzyk łączy w sobie wirtuozerię gry, którą mogą poszczycić się tylko najwybitniejsi instrumentaliści, z charyzmą gwiazdy rocka. Jego koncerty gromadzą tysiące wielbicieli nie tylko muzyki klasycznej. Na swoje koncerty muzyki crossover sprzedał już miliony biletów na całym świecie. Ma na koncie 23 złote i 16 platynowych płyt. Artysta został wpisany do księgi rekordów Guinnessa za najszybsze i najdokładniejsze wykonanie Lotu trzmiela Rimskiego-Korsakowa – zajęło mu to 66 sekund.
„Capriccio No. 01, 05, 24” Niccolo Paganini, gra Itzhak Perlman, 1972
————
Portret młodego Niccolò Paganiniego, autor nieznany, Francja
————
